Początki transatlantyckiego partnerstwa bezpieczeństwa: wybuch zimnej wojny i powstanie Sojuszu Atlantyckiego

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu było ukazanie początków transatlantyckiego
partnerstwa bezpieczeństwa i procesu, który doprowadził do powstania NATO
w 1949 roku. Zwrócono w nim uwagę na zaostrzenia relacji Wschód – Zachód,
które skutkowało wybuchem zimnej wojny i przeobrażeniem polityki Stanów
Zjednoczonych po drugiej wojnie światowej. Pogorszenie sytuacji międzynarodowej
doprowadziło również do zainicjowania współpracy i integracji
w obszarze bezpieczeństwa i obrony pomiędzy państwami Europy Zachodniej.
Wybuch zimnej wojny był wynikiem znaczącej transformacji stosunków
międzynarodowych polegającej przede wszystkim na wyłonieniu się dwóch
supermocarstw, czyli Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego.
Z uwagi na ekspansjonistyczną politykę Moskwy, Stany Zjednoczone odeszły
po 1945 roku od swojej tradycyjnej izolacjonistycznej polityki na rzecz
aktywnego zaangażowania w problemy Europy. Analizie poddano przyjęte
w 1947 roku inicjatywy w ramach nowego podejścia amerykańskiego, to znaczy
doktrynę Trumana, plan Marshalla i doktrynę powstrzymywania. Uwzględniono
także działania państw zachodnioeuropejskich w zakresie bezpieczeństwa,
gdyż zobowiązanie Stanów Zjednoczonych do obrony Europy było zależne
od rozwoju przez samych Europejczyków współpracy pomiędzy sobą w tym
obszarze. Wyrazem tej kooperacji były traktat z Dunkierki zawarty przez
Wielką Brytanię i Francję w 1947 roku oraz traktat brukselski podpisany rok
później przez Wielką Brytanię, Francję, Belgię, Holandię i Luksemburg, który
doprowadził do powstania Unii Zachodniej. Analizie również poddano główne
problemy, które pojawiły się w trakcie negocjacji Traktatu Północnoatlantyckiego
i ich rozwiązanie w ramach układu transatlantyckiego (transatlantic
bargain), który stanowi podstawy funkcjonowania NATO.