Refleksje na 100-lecie niepodległości: transformacja strategiczna obronności III RP

Abstrakt

W strategicznej transformacji polskiej polityki obronnej w okresie pozimnowojennym
można wyróżnić trzy fazy: wybijanie się na samodzielność strategiczną
w dekadzie lat 90., integracja z zachodnimi strukturami bezpieczeństwa
w pierwszej dekadzie XXI wieku i trwająca obecnie adaptacja strategiczna
do neozimnowojennych warunków konfrontacji między Rosją i Zachodem.
Głównym wyzwaniem w pierwszej fazie było przejście od ubezwłasnowolnienia
strategicznego w czasach Układu Warszawskiego do renesansu i kształtowania
pełnowymiarowej, kreatywnej narodowej kultury strategicznej, opartej na własnych
interesach narodowych. Główną treścią drugiej fazy była z jednej strony
– transformacja własnego systemu bezpieczeństwa odpowiednio do ciągle zmieniających
się warunków członkostwa w NATO i UE, a z drugiej – zdobywanie
doświadczenia w strukturach sojuszniczych, w tym w aktywnym kształtowaniu
ich stosownie do własnych narodowych interesów. Trzecia faza w praktyce rozpoczęła
się od 2014 roku, kiedy Rosja agresją na Ukrainę i konfrontacyjną
polityką doprowadziła do ukształtowania się neozimnowojennych warunków
bezpieczeństwa w jej relacjach z Zachodem. Jednocześnie zmiana polityczna
w Polsce spowodowała zerwanie ciągłości strategicznej w funkcjonowaniu
państwa i wprowadziła dodatkowe, w stosunku do zewnętrznych zagrożeń,
wewnętrzne ryzyka w sferze bezpieczeństwa narodowego. Polska stoi obecnie
w obliczu konieczności strategicznej odbudowy bezpieczeństwa narodowego,
zarówno w wymiarze zewnętrznym (relacje z sojusznikami), jak i wewnętrznym
(przywrócenie ciągłości strategicznej w funkcjonowaniu państwa).