Osobliwości metodologiczne rosyjskiej geopolityki

Abstrakt

Upadek ideologii komunistycznej i rozpad Związku Radzieckiego spowodował
gwałtowny renesans geopolityki w poradzieckiej Rosji. Myśl geopolityczna
rozwijała się w Rosji dwiema drogami – jako nauka lub też szczególna
metoda interpretacji stosunków międzynarodowych, a także jako ideologia.
W pierwszym przypadku celem było określenie i zdefiniowanie miejsca
oraz roli Rosji w nowym pozimnowojennym systemie międzynarodowym,
a w drugim – uczynienie z geopolityki dźwigni nowego rosyjskiego mesjanizmu,
a nawet neoimperializmu. Geopolityka stawała się w Rosji ideologią
powszechną mającą wypełnić ideologiczną lukę po upadłym komunizmie,
miała kompensować w rosyjskiej tożsamości dyskomfort spowodowany dezintegracją
radzieckiego imperium, wyznaczyć nowe wyzwania i zadania. Zatem
z jednej strony myślenie geopolityczne aspirowało do rangi kategorii naukowej,
a z drugiej – do statusu dominującego światopoglądu. W artykule zostały
opisane metodologiczne racjonalizacje w ramach rosyjskiej geopolityki oraz
źródła, kierunki i koncepcje refleksji geopolitycznej w Rosji.