Zarządzanie przemysłem kultury ponowoczesnej. Nowy paradygmat geopolityki kultury

Abstrakt

Kultura jest jednym z rezultatów społecznego, wspólnego wszystkim, procesu
kreowania rzeczywistości. W ujęciu teorii konstruktywizmu społecznego
Luckmanna i Bergera, to stan nieustannej transmisji wiedzy, efekt wielokrotnej
reinterpretacji otoczenia. Współcześnie elementem konstytuującym
kulturę jest przepływ informacji. Każda wiązka niesie w sobie przekaz – identyfikowany
przez pryzmat języka, tradycji, wartości i symboliki. Konsumentem
kultury zostaje się przy okazji dokonywania innych życiowych transakcji. Kultura
globalnych przepływów to zjawisko bez swego jednoznacznego źródła,
bez tradycyjnie identyfikowalnego nadawcy. Współczesne formy komunikacji
coraz częściej jednak spychają treść przekazu na margines znaczenia. W konsekwencji
mamy do czynienia z efektem zbanalizowania kultury (zjawisko
infotainment) wpisanym w kategorię przemysłu – wariacji pojęciowej wprowadzonej
przez Horkheimera i Adorna w Dialektyce oświecenia. Przemysł
wypycha twórców, stojąc niejako w opozycji do awangardy. Produkty kultury
uczestniczą w grze rywalizacji, walcząc o finansowanie. Zachowanie niezależności
artystycznej w merkantylnym otoczeniu staje się coraz trudniejsze.
Sukces rynkowy jest proporcjonalnie skorelowany z kulturowym poziomem
znaczenia marki – jako nośnika określonego przekazu. Antycypując potrzeby
klientów (konsumentów), trzeba uwzględniać czynniki ekonomiczne, zwrotnie
jednak tworząc kulturę – co stanowi clue całego procesu. W przypadku mecenatu
publicznego państwo finansując kulturę realizuje własne cele, często
konkretnego stronnictwa politycznego. Należy przy tym mieć na uwadze, że
kultura jest najtrwalszym zwornikiem, najtrudniej i najdłużej się ją zmienia.
Nie jest możliwe wyjście z rodziny kulturowej, opierając się na jednostkowej
decyzjzji polityczną. Poziom, jakość, dorobek kulturowy narodu, społeczeństwa
(państwa) decyduje o lokalizacji geopolitycznej.