Europejski Zielony Ład w energetyce: wyzwania i możliwości dla Polski i powojennej Ukrainy

Abstrakt

W opracowaniu zbadano ewolucję polityk energetycznych UE prowadzącą do Europejskiego Zielonego Ładu (EGD), podkreślając wpływ wojny rosyjsko-ukraińskiej na tę politykę. Dyrektywa EGD, zapisana w europejskim prawie klimatycznym, zobowiązuje UE do osiągnięcia neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2050 r. Obejmuje ona redukcję emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55% do 2030 r. w porównaniu z 1990 r. Dążenie UE do neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla stoi w obliczu wieloaspektowych wyzwań, przy czym wojna rosyjsko-ukraińska wprowadza niepewność geopolityczną. W artykule zbadano rozwój prawodawstwa energetycznego UE, w szczególności Czwartego Pakietu Energetycznego, i jego integrację z celami klimatycznymi. Dokonano także analizy wpływu wojny rosyjsko-ukraińskiej na politykę energetyczną UE, co skłoniło autorkę do ponownej oceny źródeł dostaw energii i zwiększonego nacisku na odnawialne źródła energii i efektywność energetyczną. Autorka analizuje wyzwania stojące przed Polską w dążeniu do dostosowania się do EGD. Przejście Polski z produkcji energii opartej na węglu na odnawialne źródła energii i energię jądrową stwarza wyzwania gospodarcze i związane z zatrudnieniem oraz potrzebę znacznych inwestycji. Pomimo tych wyzwań zaangażowanie UE w redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz rozwój sytuacji geopolitycznej popychają Polskę w kierunku bardziej zrównoważonej przyszłości energetycznej. Rola Ukrainy w EGD i stojące przed nią wyzwania w kontekście powojennym są złożone i wieloaspektowe. Zaangażowanie Ukrainy w przystąpienie do EGD stanowi znaczący krok w kierunku dostosowania jej polityki w aspekcie ochrony środowiska i energii do standardów europejskich. Współpraca tego kraju z UE w zakresie produkcji ekologicznego wodoru jest pozytywnym zjawiskiem, mimo że niedobór wody na Ukrainie stanowi problem. Ukraina stoi przed wyzwaniami związanymi z elastycznością systemu energetycznego, zwłaszcza w związku ze wzrostem udziału odnawialnych źródeł energii. Godne pochwały jest zobowiązanie kraju do wycofywania węgla z państwowej produkcji energii elektrycznej do 2035 r. Zapewnienie sprawiedliwej transformacji górnikom i regionom zależnym od węgla jest zadaniem złożonym i długoterminowym. Kluczowe znaczenie ma zapewnienie odpowiedniego wsparcia finansowego na rzecz przejścia Ukrainy na gospodarkę ekologiczną, w tym niezależności energetycznej i zgodności z dyrektywą EGD. Skuteczne planowanie, współpraca międzynarodowa i wsparcie na rzecz sprawiedliwej transformacji będą miały zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia przez Ukrainę celów środowiskowych i energetycznych, przy jednoczesnym uporaniu się ze złożonymi kwestiami wynikającymi z wojny.