Działania stabilizacyjne banków centralnych w okresie kryzysów ekonomicznych: analiza porównawcza polityki monetarnej Europejskiego Banku Centralnego i Systemu Rezerwy Federalnej USA

Abstrakt

Celem opracowania jest analiza i ocena działań stabilizacyjnych prowadzonych przez dwa najpotężniejsze banki centralne na świecie: System Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych (FED) i Europejski Bank Centralny (EBC) w odpowiedzi na dwa największe kryzysy gospodarcze ostatnich lat. Podjęta została dyskusja na temat skuteczności polityki monetarnej prowadzonej przez FED i EBC podczas kryzysu finansowego lat 2007–2008 oraz kryzysu gospodarczego wywołanego przez pandemię COVID-19. Wskazane i ocenione zostały różnice między działaniami analizowanych banków centralnych w czasie obydwu kryzysów. Wyniki analiz wskazują, że polityka monetarna prowadzona na poziomie narodowym w przez obydwa banki centralne odegrała kluczową rolę w łagodzeniu społeczno-gospodarczych skutków obydwóch kryzysów gospodarczych. Zarówno FED, jak i EBC wykazały się wysoką efektywnością w procesie zwalczania skutków kryzysów, stosowały jednak różne narzędzia monetarne. Działania prowadzone przez FED w czasie kryzysu finansowego były bardziej inwazyjne niż te podejmowane przez EBC, zwłaszcza w zakresie skupu aktywów finansowych na dużą skalę. Generalnie jednak obydwa banki centralne w dużym stopniu wspierały system finansowy i sferę realną swoich gospodarek. Podczas kryzysu pandemicznego sytuacja uległa zmianie i w 2020 r. obydwa banki centralne aktywnie wykorzystywały swoje możliwości wpływania na stopy procentowe poprzez zakupy aktywów finansowych. Ponownie jednak EBC był bardziej skoncentrowany na oferowaniu ułatwień kredytowych dla podmiotów gospodarczych niż jego amerykański odpowiednik. Pod względem powrotu na ścieżkę wzrostu gospodarczego oraz osiągnięcia docelowego poziomu inflacji gospodarka Stanów Zjednoczonych znacznie wyprzedziła strefę euro zarówno podczas kryzysu finansowego, jak i kryzysu COVID-19, co może wskazywać na wyższą skuteczność działań stabilizacyjnych FED w porównaniu do EBC.