(Nie) dobry mechanizm Prezydencji, czyli problem przewodnictwa w Unii Europejskiej w latach 1957–2017

Abstrakt

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie procesu kształtowania
się i reformowania mechanizmu Prezydencji w Radzie od czasu przejęcia
i ratyfikowania Traktatów Rzymskich po reformę lizbońską.
„Ojcowie założyciele”, jak i późniejsi inicjatorzy i twórcy traktatów ustanawiających
Wspólnoty i Unię Europejską, nie przypisywali mechanizmowi
Prezydencji w Radzie dużej roli. Z jednej strony, sprawowanie przewodnictwa
we wspólnotowej, a następnie unijnej strukturze instytucjonalnej było
traktowane jako swoistego rodzaju instrument „technicznego” zarządzania
różnymi składami Rady i jej organami przygotowawczymi na określony czas
i w ustalonej kolejności. Z drugiej strony, Prezydencja była postrzegana przez
państwa członkowskie jako formalny wykaz równości wszystkich członków
Unii Europejskiej. Jednakże należy mieć na uwadze fakt, że wraz z rozwojem
procesów poszerzania i pogłębiania integracji w Europie, pozycja i rola Prezydencji,
jako mechanizmu funkcjonowania Unii Europejskiej, wciąż rosła.
Z czasem zaczęły pojawiać się nowe plany i propozycje usprawnienia tego
mechanizmu, aby zachować ciągłość zarządzania i podnieść efektywność procesu
decyzyjnego w Unii Europejskiej.
Zasadnicza funkcja Prezydencji w Radzie polega na ustalaniu agendy
działania Unii, zarządzaniu pracami Rady i jej organów pomocniczych,
reprezentowaniu Rady w stosunkach z pozostałymi instytucjami i organami
unijnymi oraz reprezentowaniu Unii w stosunkach z państwami trzecimi
i organizacjami międzynarodowymi. Zatem Prezydencja w Radzie de facto
polega na doprowadzaniu do kompromisu w toku prac instytucji i organów

unijnych oraz wypracowywaniu i podejmowaniu decyzji w coraz to liczniejszej
grupie państw członkowskich. Przewodnictwo w Radzie stanowi niejako
formalny wykaz ich równości.
Analizując historię rozwoju mechanizmu Prezydencji w Radzie, można
stwierdzić, że ewoluował on wraz z procesem pogłębiania i poszerzania
integracji europejskiej i był przez te procesy kształtowany. Na ciągu ostatnich
60–65 lat wielokrotnie uległ on zmianie, aby dostosować się do nowych
warunków, wyzwań i zagrożeń integracji europejskiej.