Polityka Wielkiej Brytanii wobec pierwszych powojennych inicjatyw integracyjnych Europy Zachodniej i USA

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest polityka Wielkiej Brytanii wobec pierwszych,
powojennych inicjatyw integracyjnych państw Europy Zachodniej i Stanów
Zjednoczonych. Inicjatorami i autorami projektów zjednoczenia Europy
były różne ugrupowania polityczne Europy Zachodniej oraz rząd Stanów
Zjednoczonych. W tym okresie Wielka Brytania była jeszcze mocarstwem
światowym, które z wielu powodów musiało zająć ambiwalentne stanowisko
w sprawie integracji zachodnioeuropejskiej. Państwo to ze względu na specyfikę
jego interesów międzynarodowych, które autor szczegółowo analizuje,
nie mogło aktywnie włączyć się do europejskiego nurtu integracyjnego.
W interesie brytyjskim nie leżało również jawne sabotowanie przedsięwzięć
integracyjnych kontynentalnej części Europy Zachodniej, co autor także
szczegółowo uzasadnia. W takich okolicznościach Wielka Brytania forsowała
politykę bliskiej współpracy państw zachodnioeuropejskich jako rozwiązanie
alternatywne wobec koncepcji integracyjnych.
Do 1954 r. polityka brytyjska wobec kontynentalnych inicjatyw integracyjnych
charakteryzowała się znaczną skutecznością. Wielka Brytania umiejętnie
zdołała nie dopuścić do wykorzystania powojennej pomocy amerykańskiej dla
Europy w charakterze stymulatora integracji zachodnioeuropejskiej (Europejski
Program Odbudowy – plan Marshalla). W wyniku jej polityki nie doszło
do utworzenia autentycznie europejskiego zgromadzenia parlamentarnego,
które miało poprzez oddolną, społeczną presję na rządy inicjować i pobudzać
proces integracji europejskiej (rezolucje kongresu haskiego). Polityczne
i dyplomatyczne sukcesy zaważyły na brytyjskiej ocenie perspektyw integracji
europejskiej i brytyjskich możliwości oddziaływania na proces jednoczenia
Europy Zachodniej. Ugruntowały wśród polityków brytyjskich błędne – jak
się okazało – przeświadczenie, że Wielka Brytania jest w stanie skutecznie
powstrzymać próby ponadnarodowej integracji metodą forsowania koncepcji
współpracy suwerennych państw. Po kilku latach nie było już wątpliwości,
że była to ocena błędna. W tym przypadku tradycyjne pojmowanie polityki
międzynarodowej nie wytrzymało konfrontacji z nowymi realiami, czyli
z nowatorskim nurtem integracyjnym.